rajfotografie

Balans

Een moeilijk begrip bij compositie is 'balans'. Wat de een als balans of evenwicht ervaart in een foto, is voor een ander onbalans of onevenwichtig. Een vaste regel is er niet en dat maakt balans zo moeilijk te beoordelen!

recht of schuin?

Balans betekent niet dat de horizon in een foto mooi recht of juist scheef staat. Kiest een fotograaf voor een scheve achtergrond dan zal dat meestal een bedoeling hebben of deel uitmaken van de compositie van de foto. Onderstaande foto is hier een voorbeeld van. Het gebouw op de achtergrond is scheef gezet waardoor het deel uitmaakt van de geometrie van de rest van de foto. De foto is ondanks deze scheefheid in balans omdat de schuine lijnen en vlakken de kern van de afbeelding zijn.

Dansende benen!

Onderstaande foto's zijn tijdens dezelfde fotoshoot gemaakt. In een schaars en met vooral rood licht verlichte zaal werd gedanst, salsa! Dus snel bewegende benen die slechts in fracties van seconden even 'stil' staan. Een uitdaging voor fotografen en ook voor het bereiken van een goede compositie.

harmonie of balans

De eerste foto is in balans. De benen van de dame neigen naar die van haar danspartner. De vier benen vormen zo een eenheid. Ze zijn in harmonie of balans. Bij de tweede foto ontbreekt die harmonie. Er is te veel ruimte tussen de beenparen. Deze foto is niet in harmonie en is ook minder interessant om naar te kijken. Beide foto's zijn kort na elkaar gemaakt.

vlakverdeling

Een tweede verschil tussen beide foto's is dat in de eerste de positie van de dansende benen beter verdeeld is in het vlak. Hoewel de tweede foto veel op de eerste lijkt is hier de positie minder goed in het vlak verdeeld. Het scheelt weinig maar toch genoeg om de foto uit 'balans' te halen.

Ruimteverdeling

Een ander aspect van 'balans' is de verdeling van de zogenaamde 'negatieve' en 'positieve' ruimte in een foto. Met de positieve ruimte bedoelt een fotograaf het onderwerp waar de aandacht op moet vallen. De negatieve ruimte is dan de ruimte eromheen.

In deze foto wordt de negatieve ruimte bepaald door het blauwe vlak. De aandacht van de kijker wordt door het blauwe vlak gericht op het samenkomen van de schittering in de gevel en de halfronde dakconstructie. De blauwe lucht vormt ook daadwerkelijk een pijl die in die richting wijst.

De vlakverdeling in de volgende foto is extreem. De lucht domineert maar dwingt de blik van de kijker toch naar de onderkant van het beeld met het strand en het stukje duin. De negatieve ruimte is dus groot en de positieve slechts een bescheiden streep. De foto is in balans omdat beide ruimtes, de negatieve en de positieve samen het beeld volledig maken. Het beeld toont ruimte en rust en is volkomen in harmonie!

ten slotte

Balans is een subjectief begrip, dat zal duidelijk zijn. De beste manier om te experimenteren met de balans is door (veel) te fotograferen en het resultaat goed te bekijken. Misschien kan door te croppen een harmonieuzer afbeelding ontstaan dan het origineel. Kritisch kijken levert meestal een verbetering op.